Ryzyko wystąpienia szkód zdrowotnych i społecznych rośnie w miarę wzrostu wielkości indywidualnego spożycia alkoholu i maleje wraz ze zmniejszaniem tej wielkości. Osoby dużo pijące mogą znacznie ograniczyć ryzyko dzięki zmniejszeniu ilości wypijanego piwa,wina lub wódki.
Picie ryzykowne jest pojęciem przyjętym w publikacjach Światowej Organizacji Zdrowia, na określenie takiego utrwalonego wzoru używania alkoholu, który prowadzi do wystąpienia w przyszłości zaburzeń zdrowia fizycznego lub psychicznego, ale dotychczas nie spowodował jeszcze wyraźnych zmian chorobowych o charakterze medycznym. Model picia ryzykownego może charakteryzować się piciem dużych ilości alkoholu codziennie, okresowym upijaniem się lub piciem w miejscu lub czasie stwarzającym zagrożenie (np. poprzedzającym kierowanie pojazdem). Z piciem ryzykownym mogą współwystępować takie objawy, jak krytyczne uwagi otoczenia dotyczące sposobu i ilości picia, konflikty domowe, kłopoty finansowe, utrata pracy czy rozpad małżeństwa. Pojęcie picia ryzykownego nie zostało wprowadzone do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób, Urazów i Przyczyn Zgonów (ICD-10), stanowi natomiast swego rodzaju pomost między medycyną a kulturowym zjawiskiem używania napojów alkoholowych.
Krótka interwencja to działanie medyczne lub niemedyczne, dotyczące różnych problemów, nie zawsze poprzedzone diagnozą, trwające nie dłużej niż 5 minut, stosowane na wszystkich poziomach zapobiegania: przed wystąpieniem objawów zaburzenia (prewencja pierwszorzędowa), po wystąpieniu objawów (prewencja drugiegostopnia) oraz po ustąpieniu objawów, w celu zwiększenia szans rehabilitacji (prewencja trzeciorzędowa). Interwencja dotycząca nadużywania alkoholu może obejmować od jednej do pięciu sesji, trwających nie dłużej niż godzinę. Celem jest zapobieżenie dalszym niekorzystnym następstwom picia u osób, które ich doświadczają. Krótka interwencja obejmuje programy realizowane przez opiekę zdrowotną, jak też samorządy, szkoły, zakłady pracy, kuratorów sądowych, pomoc społeczną, organizacje pozarządowe .
Procedura krótkiej interwencji może składać się z:
-
Zawarcia z osobą wspomaganą umowy (kontraktu) na badanie, udzielenie porady i spotkanie kontrolne
-
ustalenia celów interwencji
-
oceny ryzyka
-
udzielenia krótkiej porady, zastosowanie techniki modyfikacji zachowania
-
wręczenia broszury informacyjnej, przewodnika samopomocy itp. lub skierowania osoby z grupy wysokiego ryzyka do specjalistycznej placówki odwykowej w celu szczegółowego zbadania i leczenia.
Oprócz krótkiej interwencji, wyróżnia się minimalną interwencję, trwającą od 1 do 3 minut, składającą się z krótkiej porady, połączonej z wręczeniem broszury, ulotki itp.Skuteczność krótkiej interwencji jest zbliżona do intensywnych i długotrwałych programów oddziaływań terapeutycznych i sesji psychoterapeutycznych. Krótka interwencja wywołuje pozytywną zmianę wśród 25 – 35% pijących szkodliwie. Jest odpowiednia zarówno dla nie alkoholików, jak i nie leczących się alkoholików. Stwierdzano, że 65% alkoholików, którzy otrzymali krótką interwencję, zgłaszało się na leczenie, w porównaniu do 5% tych, którym nie udzielono takiej porady. Stwierdzano także, że w wyniku krótkiej interwencji u pijących diagnozowanych jako alkoholicy, problemy związane z alkoholem zmniejszały się o 40%, a pozytywne zmiany utrzymywały się przez dwa lata. Osobom, które nie potrafią ograniczyć picia w wyniku krótkiej interwencji może pomóc książka:Zmiana na dobre.
Programy krótkiej interwencji mają wiele zalet. Mogą być stosowane w odniesieniu do całych społeczności i dużych populacji przy minimalnych nakładach. Ponieważ przeznaczone są dla pijących, mogą w Polsce pomóc co najmniej 3 milionom osób pijących szkodliwie, które doświadczyły poważnych konsekwencji nadmiernego picia lub są nimi zagrożone. Strategie te mogą być wdrażane przez instruktorów lecznictwa odwykowego, pracowników społecznych, doradców zawodowych, członków i współpracowników komisji rozwiązywania problemów alkoholowych i przeszkolonych nie-specjalistów, w tym członków rodzin osób pijących szkodliwie.Najlepsze doświadczenia krótkiej interwencji zostały uwzględnione w szkoleniu dla realizatorów „Zatrzymaj się”.
Jacek Morawski
Więcej lektur…
Skuteczność terapii motywującej w redukcji problemów alkoholowych